"Ty, Boże, wszystko wiesz!"

„Przemawiajcie do siebie wzajemnie w psalmach i hymnach, i pieśniach pełnych ducha, śpiewając i wysławiając Pana w waszych sercach” (Ef 5, 19; Kol 3, 16)

Pieśni liturgiczne są przejawem ludowej pobożności. Ich proste i piękne melodie umożliwiają uwielbienie Boga poprzez wyśpiewanie treści oraz prowadzą do uświęcenia wiernych. Melodia ułatwia utrwalenie tekstu w naszej pamięci, dzięki czemu lepiej przyjmujemy i rozumiemy Boże Słowo. Te pieśni są często parafrazą antyfon mszalnych, czytań i psalmów lub komentarzem, kontemplacją na temat konkretnych tajemnic naszej wiary.

Ulubiona

Myślę, że każdy z nas ma swoje ulubione pieśni. Takie, które bardzo do nas trafiają, które otwierają nasze usta i serca, wzmacniają ducha, wzruszają, wprowadzają pokój i radość. Jest to sprawa indywidualna, choć na pewno znajdzie się wiele ulubionych pieśni wspólnych. Chciałbym w tej refleksji zatrzymać się na dwóch pieśniach które są mi szczególnie bliskie, a może nie tak bardzo dobrze znane.

Ty Boże wszystko wiesz,
Ty znasz moje serce,
więc prowadź mnie wiekuistą drogą.

1. Przejrzałeś mnie i znasz mnie Panie,
Przenikasz naprzód myśli moje.
Znasz mój spoczynek i działanie,
Poznałeś wszystkie drogi moje.

2. Otaczasz mnie, wiesz o mnie wszystko
I kładziesz na mnie rękę swoją.
Ta wiedza dla mnie jest przedziwna,
Zbyt wielka, abym mógł ją pojąć.

3. Gdzież zdołam ujść przed duchem Twoim?
Gdziekolwiek pójdę - Tyś obecny.
Na ziemi, w niebie, w morza toni
Ty, Boże - jesteś - wszędzie jesteś.

Pieśń "Ty Boże wszystko wiesz" jest parafrazą Psalmu 139. To, co jest dla mnie w niej wyjątkowe, to bezpośredni zwrot do Boga. Relacja w której obecny jesteś "Ty" i "ja". Rozmowa, kiedy stając w prawdzie przed Bogiem, obnażony, świadomy tego, że nic nie ukryję, proszę aby mnie prowadził. Indywidualny charakter modlitwy wyróżnia tę pieśń spośród wielu, które wołają w imieniu całego zgromadzenia (Dziękujemy Ci, Ojcze nasz; Błogosław, Panie, nas; Nasze plany i nadzieje; Cały świat niech śpiewa tę pieśń). Melodyka pieśni podkreśla charakter i wymowę tekstu. Kulminacja melodii i akcenty są ułożone w logiczny sposób, dzięki czemu melodia wydobywa i ubogaca pełnię treści. Ta pieśń może być codzienną, osobistą modlitwą każdego z nas.

Miłosierdzie Boże

Oto inna pieśń, w której powierzamy Bożemu Miłosierdziu wszystkie nasze problemy, a jednocześnie wyrażamy wielką ufność i chwałę. Kult Bożego Miłosierdzia, rozpowszechniony na cały świat przez siostrę Faustynę, jest wyrazem naszej wiary w tajemnicę miłości Boga, której nie jesteśmy w stanie zrozumieć. Może właśnie to, co nieosiągalne, co nie do ogarnięcia, jest najbardziej inspirujące i porywające?

1. W każdym strapieniu i o każdej porze,
Czuwa nad nami Miłosierdzie Boże.
Kto Miłosierdziu Bożemu zaufa,
Wesprze go Pan Bóg i modlitw wysłucha.

2. Gdy krew i woda z Serca się polały,
Bóg miłosierdziem okrył świat ten cały.
Więc uwielbiajmy miłosierdzie Boże,
W każdym strapieniu i o każdej porze.

3. Gdy Serce Boskie włócznią wskroś przeszyto,
Krew z wodą trysły falą przeobfitą.
Krew zmywająca tego świata grzechy,
Woda kojąca - balsamem pociechy.

Treść tej pieśni bardzo wyraźnie maluje obraz przeszycia włócznią oraz wypływającej krwi i wody. Pierwsza i druga zwrotką zostają ze sobą w ścisłej relacji poprzez tekstową klamrę kompozycyjną. Melodia tej pieśni jest specyficzna - posiada wiele skoków. Stosunkowo duże odległości między dźwiękami w kluczowych miejscach, prowadzone w górę są odwzorowaniem wołania czy też prośby wznoszonej do Boga.

Dotknij bogactwa

Po co w ogóle o tym piszę? Te dwie pieśni to tylko kropla w oceanie. Ogromne bogactwo polskich pieśni liturgicznych jest wielkim skarbem, dobytkiem i świadectwem wiary. Istota tych pieśni to nie tylko "jakaś tam" melodia i "jakiś tam" tekst. Te pieśni wypływają z serca ludzi wierzących i są kerygmatem. Przemyślane kompozycje niosą w sobie Ducha, umacniają tradycję Kościoła oraz napełniają serca wiernych pokojem i radością. Stanowią jedność ze sprawowaną Liturgią.

Gdy następnym razem będziesz śpiewał ulubioną pieśń zatrzymaj się nad tekstem. Zachwyć się melodią, przyjmij jej pobożność. Niech rozbudzi Twoją wiarę. Może kiedyś to Ty napiszesz swoim życiem nową pieśń dla Pana?

Michał Piechnik
Organista parafii Matki Bożej Anielskiej
w Jaworznie - Dąbrowie Narodowej